معرفی درخت کیوی
نام انگلیسی : kiwifruit فارسی : کیوی
نام علمی Actiniadia deliciosa : خانواده : Actiniadiaceae
معرفی درخت کیوی :
درخت کیوی گیاهی نیمه گرمسیری و خزان کننده است . ولی به سرما مقاوم بوده و تا دمای 18 درجه زیر صفر را تحمل می کند . این گیاه دوپایه ، خزنده ، بسیار پر شد بوده و در صورتی که قیم نداشته باشد به صورت بوته ای قرار می گیرد . استان مازندران و گیلان در ایران تنها مکان هایی هستند که تمام شرایط آب و هوایی رشد این درخت را دارند .
کیوی یک گیاه دوپایه بوده و گرده افشانی آن توسط باد و حشرات انجام می شود ولی زنبور عسل به عنوان حشره ای ویژه برای گرده افشانی گل های کیوی می باشد که باید بسیار مورد توجه قرار گیرد . ریشه های کیوی بزرگ و گوشتی می باشند . برگ های کیوی دارای پرزهایی است که بر روی تبخیر و تعرق ، آفات و بیماری ها و تبادل گازی گیاه تاثیر می گذارند . برگ ها در کیوی مهم می باشند ، چرا که نسبت بین سطح برگ بر اندازه نهایی میوه تاثیر مستقیم دارد . رشد جوانه ها در درخت کیوی همانند درخت انگور می باشد و گل های آن بر روی شاخه های فصل جاری تشکیل می شوند . کیوی از درختانی است که سال آوری دارد و ازدیاد محصول در یک سال سبب کاهش محصول در سال های آینده می گردد . دوره نونهالی درخت کیوی 3 الی 4 سال می باشد .
تکثیر درخت کیوی :
افزایش به وسیله بذر ، قلمه ، پیوند و کشت بافت صورت می گیرد . در افزایش توسط بذر جنسیت کیوی را تا زمان به گل رفتن یعنی 7 سالگی نمی توان تشخیص داد به همین دلیل خیلی مفید نمی باشد . در افزایش توسط قلمه ، قلمه چوب نیمه سخت آن را اواخر بهار تا اواسط تابستان گرفته و در سیستم مه افشان قرار می دهند .
گل در کیوی :
گل های کیوی سفید رنگ بوده که در نهایت به زرد طلایی تغییر رنگ می دهند و هیچگونه شهدی ندارند اما رایحه خوشبویی را تولید می کنند . البته به دلیل نداشتن شهد برای زنبورهای عسل جذاب نیستند و به همین دلیل گرده افشانی درخت کیوی با مشکل مواجه می گردد . بایستی توجه داشت که گل ها در پایه نر زودتر از پایه ماده باز می شوند و این یکی از روش های تشخیص گیاه نر می باشد .
هرس درخت کیوی :
برای گلدهی بیشتر بایستی درخت کیوی را هرس کرد ، که هرس تابستانه و استفاده از کند کننده های رشد سبب تحریک گیاه برای گلدهی بیشتر می شود . البته از پاهنگ برداری نیز استفاده می گردد .
تولید میوه :
تعداد گل در کیوی بسیار زیاد است ولی تعداد کمی از آنها به میوه تبدیل می گردند . از عوامل آن عدم گرده افشانی ، سقط جوانه گل ، عدم تامین نیاز سرمایی ، متعادل نبودن نسبت بین برگ و میوه می باشند .
شاید مهمترین مسئله در پرورش کیوی گرده افشانی گل های آن باشد چرا که رابطه مستقیم با تعداد و اندازه نهایی میوه دارد . برای گرده افشانی بیشتر هم راههای زیادی است که از جمله مبارزه با علف های هرز به دلیل داشتن گل های جذاب تر از گل های کیوی ، رعایت اصول فاصله درختان گرده دهنده و گرده پذیر و راههایی برای جذب حشرات و بویژه زنبور عسل به باغ خود . البته فراموش نکنید برای افزایش میوه در کیوی گرده افشانی به صورت مصنوعی هم انجام می گردد .
ارزش غذایی کیوی :
این میوه سبز رنگ با پوستی کرکدار دارای مقادیر زیادی ویتامین ث است . ویتامین A ، E و پتاسیم ، فولیک اسید ، آهن نیز دارد . به دلیل وجود آنزیم هایی که در کیوی وجود دارد از آن برای نرم کردن گوشت استفاده می کنند که در اثر حرارت به سرعت از بین می رود . (دوستداران آشپزی حتما از این روش برای نرم و ترد کردن گوشت استفاده کرده اند ) . سعی کنید کیوی را به همراه لبنیات مصرف نکنید
تاریخچه کیوی :
کیوی نیز که چند دهه ای است وارد ایران شده است و سطح زیر کشت مناسبی از باغهای استان مازندران را به خود اختصاص داده است، از جمله میوههایی است که از لحاظ تغذیه ای و خواص درمانی دارای ارزش بالایی است، نام علمی این میوه Actinidia deliciosa است که بومی مناطق شرقی و شمال شرقی کشور چین است و نام محلی آن ینگتااو (Yang Tao) است. این میوه در اوایل قرن بیستم به نیوزلند وارد شد و بهتدریج در این منطقه از جهان مورد کشت قرار گرفت. در سال ۱۹۶۰ نام این میوه در نیوزلند به گوس بری چینی (Chinese Gooseberry) تغییر یافت. در سال ۱۹۶۱ این میوه به ایالت متحده آمریکا وارد شد و نام کیوی، برگرفته از نام یک برنده بومی نیوزلند به این اتلاق شد. در حال حاضر این میوه در کشورهایی چون ایتالیا، نیوزلند، شیلی، فرانسه، ژاپن و ایالت متحده آمریکا در سطح وسیع کشت میشود.
خواص کیوی :
استرس، مواد مضر و كمبود خواب، روی بدن انسان اثر می گذارد. هر كس كه می خواهد به این وضع گرفتار نشود، باید در روز 4 عدد كیوی بخورد. مطالعات دانشمندان ایتالیایی نشان داده است كه دیابتی هایی كه مرتب مقدار زیادی ویتامینC دریافت می كنند، میزان كلسترول و انسولین پایینی دارند. كیوی برای تامین ویتامین ث منبع خوبی است.این میوه به لحاظ داشتن ریز مغذیهای مختلف از ارزش غذایی بسیار بالایی برخوردار است. به طوری که هر سهم از این میوه قادر است ۹۵ درصد نیاز روزانه به ویتامین C را تأمین کند.کاهش قدرت ماهیچهای و قدرت بینایی نیز در سالمندانی که از این میوه بهطور مداوم استفاده میکنند کمتر دیده میشود. اين ميوه به دليل خاصيت كاهندگي كه بر سطح تري گليسيريد دارد، از غلظت خون ميكاهد و از تنگ شدن عروق و نهايتاً بروز انواع سكتهها جلوگيری می كند. كيوی مانند قرص آسپيرين موجب رقيق شدن خون شده، از ايجاد پلاك در خون جلوگيری می كند . آسپيرين از داروهايی است كه به رغم عوارض جانبی آن همواره بايد از سوی افراد مبتلا و حتی مستعد به مصرف برسد و عوارضی نظير التهاب، زخم و حتي خونريزی روده را ايجاد ميكند، در حالی كه مصرف روزانه دو عدد كيوی ميتواند همان اثر را داشته باشد. بر خلاف آسپيرين اين ميوه داراي تركيباتی نظير ويتامين C ،E ، پلي فنولها، پتاسيم، مس و منيزيم است كه همه آنها در حفظ سلامت قلب و عروق ضروری به نظر می رسند. در مطالعهای كه در سال 2004 روي تعدادی داوطلب به انجام رسيد، ديده شد كه در اين افراد با مصرف روزانه 2 تا 3 عدد كيوی در مدت 28 روز، به ميزان 18 درصد از ميزان عوامل ايجاد كننده بيماریهای قلبی و 15 درصد از سطح تری گليسيريد كاسته شده است. از اين رو متخصصان علم تغذيه اين ميوه را به بيماران قلبی توصيه ميكنند و آن را براي پيشگيری از بروز بيماریهای قلبی مهم می دانند.
بهترين روش ذخيره و نگهداری :
هنگام خريد اين ميوه نمونهای از آن را در ميان انگشتان خود قرار دهيد و درصورتی كه بر اثر فشار جزیی، نرمي زير دستان خود احساس كرديد از خريدن آن صرفنظر كنيد. اين ميوه را میتوانيد در دمای اتاق نگهداری كرده، آنرا به مدت چند روز ذخيره كنيد. هرگز اين ميوه را كنار سيب، گلابی و سيب زمينی قرار ندهيد، زيرا از اين ميوهها گازی متصاعد میشود كه موجب رسيدن بيش از اندازه اين ميوه میشود. به علاوه، توصيه میشود هيچگاه كيوی بسيار نرم يا لك دار نخريد؛ اما در صورتی كه ميوه شما نارس است می توانيد آن را در كاغذ همراه ميوههايی نظير سيب، گلابی يا موز قرار دهيد تا فرآيند رسيدن تسريع شود. هرگز به اندازه ميوه توجه نداشته باشيد، زيرا در ميزان مواد مغذی موجود در آن تأثيری ندارد. تصور نكنيد ميوه درشتتر دارای مقدار بيشتری ماده مغذی است و ارزش تغذيه ای بيشتری دارد.
هشدار :
اين ميوه از ميوههايی محسوب ميشود كه دارای اگزالات هستند. اگزالات تركيبی است كه وقتی وارد بدن ميشود ، در مايعات بدن باقی میماند و موجب بروز عارضه در اعضايی نظير كليهها و كيسه صفرا مي شود. به اين منظور اين ميوه براي افرادی كه مستعد سنگ كليه و سنگ كيسه صفرا هستند بايد با احتياط ميل شود. به علاوه، اگزالات موجود در اين ميوه، مانع جذب كلسيم میشود. به اين دليل نبايد حداقل 2 تا 3 ساعت قبل و بعد از مصرف لبنيات و حتی قرصهای كلسيم اين ميوه را تناول كرد تا مانع جذب اين ماده مغذی نشود.